Albert Vataj: Ëndrrat janë si yjet, thjesht ngrini sytë dhe ata janë gjithmonë aty

Ëndrra është vendi ku mund t’i lëmë dëshirat dhe pritshmëritë tona të rrjedhin pa kufij apo frikë, duke na lejuar të luajmë dhe të pajtohemi me kohën dhe të ushqejmë çdo moment të jetës sonë me atë forcë dhe intensitet që na stimulon të ecim përpara, gjithmonë dhe në çdo rast.

E rrënjosur në natyrën tonë, ajo fillon të trokasë me vrull që nga fëmijëria, pa na mësuar asnjë mjeshtër apo prind ta bëjmë këtë. Dhe nga momentet magjike që kanë shënuar vitet e fëmijërisë dhe adoleshencës sonë, ne ndonjëherë arrijmë të mbajmë një blic kalimtar të atij kujtimi që kishte pushtuar të tjerët dhe të lë të ngrihet një buzëqeshje melankolike dhe e zhgënjyer.

Rruga e moderimit të ndërmarrë në të ashtuquajturën epokë të pjekurisë zbulohet në atë buzëqeshje, e cila mund të bëhet gjithnjë e më e hidhur ose vetëm mund të lërë të shfaqet vetëdija e asaj imagjinate të zjarrtë që kemi ushqyer shumë vite më parë, ndoshta e tepruar.

Por, çka nëse një ditë zgjohemi pa ëndrra?

Apo, pa e kuptuar, a ka ardhur tashmë ajo ditë?

“Nuk ka asgjë më të hidhur se agimi i një dite kur asgjë nuk do të ndodhë… ”, ka shkruar Cesare Pavese. Një emocion i dhimbshëm. Të zgjohesh dhe të mos kesh më asnjë pritshmëri, ndërsa dritat e zbehta që lajmërojnë ditën e re janë ndezur, shpreh vdekjen e zemrës. Ndjenja të ngrira. Fundi i ëndrrave. Ne mbyllemi ngadalë dhe zhytemi në kënetën e errët të veprimeve të përsëritura pa horizonte që nuk shkojnë përtej darkës së mbrëmjes, vështrimit të shpërqendruar në ekranin e televizorit dhe rrëshqitjes së lodhur drejt një gjumi pa ëndrra, gati për të filluar një ditë tjetër të njëjtë, pas vetëm disa orësh.

Ai zjarr që na digjte para se të mbërrinte ajo “urtësi” për të ndryshuar përmasat e çdo shkëndije të imagjinatës duket se është shuar.

Cfare ndodhi?

Nëse pyetja ka lindur, asgjë nuk mund të thuhet se ka humbur. Dhe disa ndezje të ndritshme të zjarrit në dukje të shuar përpiqen dëshpërimisht t’i shpëtojnë hirit.

Nuk mund të jetosh pa ëndrra.

Vështrimi njollos, materializmi qetësohet, ne tërhiqemi pa gëzim dhe dhimbja e të jetuarit zbulohet fuqishëm, pavarësisht përpjekjeve që synojnë të varrosin qenien tonë parësore nën thinjat e një qetësie të dukshme.

Ai vendos objektiva të vazhdueshme që shkojnë përtej nevojës së thjeshtë për kënaqësi fizike dhe materiale.

Është një mall i vazhdueshëm, nuk pushon së ëndërruari për sa kohë je gjallë, as kur asnjë nga ëndrrat e tua nuk është realizuar.

Fillon përsëri.

Edhe në të nëntëdhjetat.

Ëndrra ushqen forcën tonë të brendshme, vë në provë durimin tonë dhe na lejon të shikojmë gjithmonë përpara, edhe kur jeta duket se na ka goditur më shumë seç duhet dhe më shumë sesa kemi menduar se do të durojmë.

Ne shikojmë drejt një ëndrre tjetër.

Gjithmonë.

Ne nuk jemi spektatorë të jetës sonë. Ne jemi protagonistët kryesorë edhe kur mendojmë se jemi shumë të vjetër për të hapur derën e një ëndrre të re.

A na largojnë ëndrrat shumë larg jetës reale?

Megjithatë do të mjaftonte të ndaleshim pak për të kujtuar ëndërrimtarët e mëdhenj të së shkuarës, për të kuptuar se qëllimet e mrekullueshme që ata arritën, të paimagjinueshme për shumicën, lindnin gjithmonë nga një ëndërr.

Mark Twain argumentoi se ‘ njeriu nuk mund të durojë shumë realitet. E pamundur ta fajësosh atë.

Vëzhgimi i jetës në një mënyrë thuajse matematikore pa i lënë hapësirë mendjes sonë të endet në imagjinatë, pa kultivuar një ëndërr dhe, pasi ta realizojmë, të ndalemi… nuk mund të konsiderohet e jetuar.

Gjithmonë ka kohë për të nxitur imagjinatën tonë dhe për të nxjerrë në pah ëndrrën e mbetur në raft ose të pa imagjinuar kurrë. Nga frika. Sepse tani janë rritur. Ose thjesht, sepse nuk jemi më në gjendje të lexojmë brenda vetes dhe të kuptojmë se çfarë duam në të vërtetë.

Si mund të mendojmë se një ëndërr, e madhe apo e vogël, mund të realizohet nëse ia fshehim edhe vetes? Apo nëse besojmë se realizimi i saj është i jashtëm për veprimet tona?

“ Nëse mund ta ëndërrosh, mund ta bësh… ” ia përsëriti Walt Disney vetes dhe të gjithëve ne .

Jeta e tij nuk ishte e lehtë, por pavarësisht pengesave që i duhej të përballonte, ai arriti të arrinte atë që kishte imagjinuar gjithmonë dhe të na dhuronte pafundësinë e ëndrrës.

Përgatiti: Albert Vataj

PIKTURE

Në shkulmet e një shpirti që turret për nga liria

Nga Albert Vataj

Rrekja për të dëshmuar forcën e shpirtit krijues, mrekullinë dhe sqimin estetik, padurimi për të pranuar të digjesh në llavën përvëluese të shpirtit, e përfundur nga forca e imagjinatës së natyrës, ka yshtur poetin Gëzim Murajza për të pranuar se me poezi dhe vetëm me poezi është e mundur të sfidosh botën përreth dhe atë brenda teje.

Një buqetë me poezi të Murajzës, ishte dhurata më e fisme që një miku im më bëri për këtë vit të ri. Pa shumë salltanete dhe me një finesë të admirueshme, ai më ofroj bashkë me këto poezi dhe mirënjohjen e miqësisë.

Qasja për ta kumtuar këtë visar të fjalës së pshërëtimave të një shpirti të lirë, spariherë është orvatja për ta shpaluar para jush, ndoshta pak me vonesë, por kur thotë populli: “Më mirë vonë se kurrë”, atë që ai është përpjekur dhe ka mund me mbërrit si pakkush tjetër në sinorin e tij. Është fjala për dy librat me poezi të Gëzim Murajzës, respektivisht “Fishkëllima bordurash”, mars të vitit 2001 dhe “Rruga për kah dalja”, shtator 2006. I lindur në Shkodër, e ku mund të lindin tjetërkund ata qi i këndojnë zëshëm dhe me bekimin e perëndive, përveçse në Shkodër, i gatuar në lëmin universitar, e ku tjetër më denjësisht se ne Universitetin “Luigj Gurakuqi”, Gëzimi provon të jetë një zë i spikatur në poezinë e tashme shqipe.

Rrallë pas rrallë, fjalë pas fjale, poezi pas poezie, ai kremton më së shumti promovimin e tij në këtë univers gjigant të fjalës artistike, të rrëfimtarëve të shpirtit të dlirë. Me një kumtim të shpenguar nga skolarizmi dhe rregullat, metrika dhe sugjerimet që fanatikët dhe kritizerët rekomandojnë për artin, si domosdo vlerash, ai ka guxuar, siç vetëm një shpirt poeti, për me rrëfye, për me qëmtua, për me u ba i tejpashëm deri në themelet e të qenit njeri. Metafora e poezisë së tij rrjedh gurgullueshëm si përroi në teposhtë, nëpër gjarpërimin e rrugës plot kaladredha, herë pazëshëm e herë potershëm. Kjartësia e përfytyrimit të orendisur me fijeza të arta pasioni, flatron nga shpirti i tij e zë vend në larushinë batërdisëse të poezisë së sotme shqipe, për me dëshmu shpirtin e tij të lirë, por edhe për më kushtru, siç vetëm një shpirt i lirë munet me e ba, me e çu peshë nga themelet tanë universin.

Në të dy vëllimet me poezi, ajo që të shtang është tematika dhe trajtesa, rrëfimtarja dhe predikimi, lirshmëria dhe tërbimi, ndjeshmëria dhe eleganca. Në një farë mënyre ai ka bërë me artin e fjalës dhe magjinë e artit, poezinë, atë që s’do të mund ta bënte një revolucion me armë, një politikan me gjëmimet nëpër foltore, një filozof me ngërthimet e çatrafilisuna të konkretizimeve dhe përcaktimeve për fenomenin jetë. Papajtueshmëria me shumë gjëra dhe gjendje në realitetin që e rrethqarkon është qartazi i perceptueshëm në poezitë “Kapërcim”, “Rruga për kah dalja”, “Fishkëllima bordurash”, “Në këtë qytet”, “Do të qëndroj”, etj.

Në të gjitha ai bëhet tregimtar i brezit të vet, i rropatjeve, i telendisjeve për dinjitet dhe mbijetesë. Barrën e rëndë të “të dëbuarit”, të emigrimit, ai e cek gjithandej, si një plagë të rëndë që ka molepsur shtatin e drobitur të Shqipërisë, të këtij vendi shpresëvrarë. Ai ka ikur nga vendlindja e tij, por pa ia kthyer kurrizin. Gjithçka atje atij i dhëmb. Edhe kujtimet e kafshojnë. Gëzim Murajza ka përzgjedhur poezinë, për të thënë dhe ai fjalën e tij, për të dëshmuar edhe ai atë që ka përjetuar, atë ferr që e ka përfytur. Kumti i tij është ligjërimi i një zemre që kah qielli ai sheh paanësinë e prehjes naltuese të shpirtit të trazuar.

Krijoni një sajt ose blog falas te WordPress.com.